21. YÜZYIL BECERİLERİ

Yüzyılın cahilleri okuyamayanlar ve yazamayanlar değil, okuryazar olup da öğrenemeyenler, öğrendiklerini güncelleyemeyenler olacaktır.

Alvin Toffler

Çağımızda, bilim ve teknoloji alanında hızlı değişimler yaşanmaktadır. Buhar makinasının bulunması ile başlayan, elektriğin icadı, seri imalat ve bilişim teknolojileri alanında yaşanan gelişmeler ile süregelen endüstriyel devrimler değişimin ve dönüşümün kaçınılmaz olduğu bir dünya düzenini doğurmaktadır (1). Bilgi çağı ya da bilgi toplumu olarak adlandırılan günümüzde toplumlar varoluş hedeflerini gerçekleştirebilmek için toplumsal rekabette etkili ve güçlü bireyler yetiştirmek zorundadırlar (2). 21. yüzyıl becerileri, toplumsal değişim ve dönüşümün yaşandığı günümüzde, gelişimin, başarı ve refahın anahtarı olabilir.

Başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere aralarında çeşitli derneklerin ve eğitim ile ilgili şirketlerin bulunduğu otuz iki üyeli “21. Yüzyıl Becerileri” ortak çalışma grubu tarafından “21. Yüzyıl Öğrenme Çerçevesi” geliştirilmiştir. 21. yüzyıl becerilerine ait öğrenme ve yenilik becerileri, yasam ve mesleki beceriler, bilgi, medya ve teknoloji okur yazarlığı becerileri olmak üzere üç ana tema ve her bir ana temanın altında farklı beceri grupları bulunmaktadır (3).

Yirmi birinci yüzyılda bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkı sağlayarak ülkelerin refah düzeyini yükseltebilmek için bireylerin sahip olması beklenen en önemli becerilerden birisi yaratıcı düşünmedir (4). Yaratıcılık becerisi, problem çözme ve yenilik yapma sürecinde günümüzde en çok ihtiyaç duyulan beceriler arasındadır. Bir fikri geliştirebilmek, bir yenilik yapabilmek için yaratıcılığa ihtiyaç vardır. Yaratıcılık becerisi, sorunların çözümüne yönelik gidilecek yolda güçlü bir lider olacaktır.

Modern toplumlarda bireylerin, karşılaştıkları problemleri çözebilen, yaratıcı, eleştirel düşünebilen, toplumsal ve bireysel kararlar verebilen, iletişim ve iş birliği içerisinde çalışarak gelişen bilim ve teknolojiye ayak uydurabilen niteliklere sahip olmaları önemlidir (5). Yaratıcı bireyler etkili iletişim ve yüksek verimlilikleri sayesinde bilişsel ve kişiler arası becerileri yüksek, kendilerini tanıma konusunda yeterliklerinin farkında olan, bu sayede işbirlikçi, iletişime uygun, sayısal düşünebilen ve bilgiyi yapılandıran kişilerdir (6). OECD’nin sosyal ve duygusal beceriler araştırmasında, yaratıcılık ve merak, öğrencilere kazandırılması gereken önemli beceriler arasında kabul edilmekte, merakın akademik başarı ile doğrudan ilişkisi olan yaratıcılık ile ilişkili bir beceri olduğu ifade edilmektedir. Aynı raporda, sanatsal ve sportif etkinliklere katılan çocukların merak ve yaratıcılık becerilerinin geliştiğinden, eğitim kurumlarında öğrencilerin bu çalışmalar ile iç içe olacakları etkinliklerin yapılandırılması gerekliğinden söz edilmektedir (7).

Amerika’lı yazar Alvin Toffler’a göre yüzyılın cahilleri okuyamayanlar ve yazamayanlar değil, okuryazar olup da öğrenemeyenler, öğrendiklerini güncelleyemeyenler olacaktır. İnovasyon ve bilginin yönlendirdiği bir ekonomide, yoğun rekabet ve sürekli yenilenmenin yaşandığı bir dünya düzeninde, karmaşık iş politikalarının, bilimsel, teknolojik, sağlık ve çevresel zorlukların olduğu bu muazzam fırsatlar ve riskler dünyasında 21. yüzyıl yetkinlikleri, toplumsal değişim ve dönüşümün yaşandığı günümüzde, gelişimin, başarı ve refahın anahtarı olabilir.

21. yüzyıl becerileri Amerika Birleşik Devletleri’nin 21 eyaletinde uygulanmış̧ çeşitli derneklerin ve eğitim ile ilgili şirketlerin bulunduğu üyeler tarafından desteklenen P21 (21st Century Skill Frameworks in Curriculum and Instruction- Program ve Öğretimde 21. Yüzyıl Beceri Çerçeveleri) adlı kuruluş̧ tarafından açıklanmış̧ bir kavramdır. Bu kavram, içinde İngilizce ve diğer dünya dillerinin öğrenilmesini, sanatsal birikim, matematik ve analitik düşünme kabiliyetini, ekonomik okuryazarlık, tarih bilinci, yönetim becerileri ve vatandaşlık gibi hususları barındırır (8,9). Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin her geçen gün daha da etkili olduğu küreselleşme sürecine uyum sağlamak için kişilerin kendilerine gerekli olan profesyonel kariyer becerilerini de elde etmelerine ihtiyaç vardır. 21. yüzyıl becerileri, çağın gereksinimlerine cevap verebilme düzeyi olarak tanımlanmıştır (10). Küresel tutumlar, kent yaşamına uyum ve çevre bilinci gibi konular ile değişen koşullara ayak uydurma, ekonomi, bilgi teknolojileri, üretkenlik ve küresel vatandaşlık da başlıklar arasındadır (11).

“21. Yüzyıl Becerileri” ortak çalışma grubu tarafından geliştirilen “21. Yüzyıl Öğrenme Çerçevesi” ne göre beceriler; öğrenme ve yenilik becerileri, yaşam ve mesleki beceriler, okur yazarlık becerileri (bilgi, medya ve teknoloji becerileri) olmak üzere üç ana tema ve her bir ana temanın altında farklı beceri grupları bulunmaktadır (12).

ÖĞRENME VE YENİLİK BECERİLERİ

Öğrenme ve yenilik becerileri adı altında yer alan beceriler; yaratıcılık (cretaivity) ve yenileşme (innovation), eleştirel düşünme ve problem çözme, iletişim ve iş birlirliği becerilerini içermektedir. 21. yüzyılda giderek daha karmaşık bir yaşam ve çalışma ortamına sahip günümüzde öğrenme ve yenilikçi beceriler giderek önem kazanmaktadır.

Yaratıcılığa odaklanma, kritik düşünme, iletişim ve iş birliği, öğrencileri geleceğe hazırlamak için çok önemlidir. “Bringing Schools into the 21st Century - 21. yüzyılda okulları hayata geçirmek” adlı kitapta, başkaları ile iş birliği içerisinde yaratıcı çalışmanın, eleştirel düşünme ve problem çözmenin, yeni fikirler geliştirmenin öneminden bahsedilmektedir. Çalışmalarda özgünlük ve yaratıcılık göstermek, yeni bakış açılarına duyarlı olmak, başarısızlığı öğrenmek ve fırsata çevirmek, bütünün parçalarını analiz etmek, çeşitli iş yerlerinde ve topluluklarda çalışarak problem çözmek, alışılmadık şekilde düşünmek, hayal kurmak, kültürel, coğrafi ve dil sınırlarının ötesindeki insanlardan oluşan ekiplerle iletişim kurmak, düşünmek, iş birliği kurmak konuları öğrencilerin eğitimi için önem kazanmaktadır (13).  

OKURYAZARLIK BECERİLERİ

Okur yazarlık becerileri, bilgi okur yazarlığı, medya okuryazarlığı, teknoloji okuryazarlığı olarak adlandırılmaktadır.

Bilgi okuryazarlığı, doğru ve yaratıcı bilgiyi kullanarak, eleştirel değerlendirmeler yaparak sorunların çözümü için yeterli ve etkili bilgiye erişebilme becerisidir. Bilgiye erişmede ve kullanımında yasal çerçeve hakkında bir anlayış geliştirmektir. Medya okur yazarlığı, medya mesajlarının ne amaçla, hangi araç, özellik ve eğilimleri kullanarak verildiğini anlamak; farklı mesajların kişisel olarak nasıl yorumlanabileceğini, kişilerin inanç, davranış ve değerlerini nasıl etkilediğini bilmek olarak tanımlanabilir (14). Teknoloji okur yazarlığı, teknolojiyi kullanma, yönetme, değerlendirme ve anlama olarak tanımlandığı gibi teknolojik düzene yönelmeyi kolaylaştıran, gelişmiş bir dijital vatandaşlık becerisine ulaşma anlamında da kullanılmıştır (15).

YAŞAM VE MESLEKİ BECERİLER

Yaşam ve mesleki beceriler arasında öz yönetim ve inisiyatif kullanma, üretkenlik ve hesap verebilirlik, liderlik ve sorumluluk, esneklik ve kolay uyum sağlama, sosyal ve kültürler arası beceriler yer almaktadır (16).

Canan Kalkandelenl, 21. Yüzyıl Becerileri, Literatür Araştırması, İstanbul 2022

Kaynakça:

(1) Ateş T. “Okulun Tarihsel Temelleri”, Ataseven U. 21. Yüzyılda Eğitimde Dönüşüm ve Okullar, 48888, NEÜ Yayınları, Konya, Aralık 2020: 15-25.

(2) Altan S. “Türkiye’deki Yenilikçi Örgütleri Artırabilmek İçin Eğitim Sistemine İnovasyon Kavramı Üzerinden Bir Bakış ve Çözüm Önerileri”, Journal of Management, Marketing and Logistics- JMML, 2018, 5(2): 124-139

(3) Çoban Ö, Bozkurt S, Kaan A. “Eğitim yöneticisi 21. yy. becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 2019, 27: 1059-1071.

(4) Hacıoğlu Y, Kutru Ç. “Fen Eğitimiyle Yaratıcı Düşünme Becerisinin Geliştirilmesi”, Anadolu Öğretmen Dergisi, 2021, 5: 77-96.

(5) Glaveanu V. “The Psychology of Creativity: A Critical Reading”, Creativity, 2014, 1: 10-32.

(6) Aydın A. İngilizce öğretmen adaylarının görüşleri çerçevesinde öğretmen eğitiminde 21. yüzyıl becerilerinin incelenmesi (Tez). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi; 2019

(7) MEB. “OECD Sosyal ve Duygusal Beceriler Araştırması Türkiye Ön Raporu”, Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi, Eylül 2021, No:19

(8) Atlı K. “Biyoloji dersi öğretim programının 21. yüzyıl becerilerinden yaratıcılık becerisi açısından değerlendirilmesi”, Anadolu Öğretmen Dergisi, 2019, 3(1): 85-104.

(9) Gelen İ. “P21-Program ve Öğretimde 21. Yüzyıl Beceri Çerçeveleri, ABD Uygulamaları”, Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2017, 1(2): 15-29.

(10) Aydın A. İngilizce öğretmen adaylarının görüşleri çerçevesinde öğretmen eğitiminde 21. yüzyıl becerilerinin incelenmesi (Tez). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi; 2019

(11) Varki E. Öğretmen Adaylarının Çok Boyutlu 21. Yüzyıl Becerileri ile Yaratıcı Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi (Tez). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi; 2020

(12) Çoban Ö, Bozkurt S, Kaan A. “Eğitim yöneticisi 21. yy. becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 2019, 27: 1059-1071.

(13) Wan G, Gut D. “Bringing Schools into the 21st Century” Kincheloe J. Twenty-First Century Students Need 21st Century Skills, Preparing Teachers for the 21st Century: A Renaissance, Explorations of Educational Purpose, 13, USA, 2021: 41-113 http://ndl.ethernet.edu.et/bitstream/123456789/33831/1/407.Guofang%20Wan.pdf#page=551

(14) Partnership for 21st Century Skills https://www.marietta.edu/sites/default/files/documents/21st_century_skills_standards_book_2.pdf Erişim:20.05.2023

(15) Aydın F, Silik Y. “Teknoloji Okuryazarlığı: Tarihsel Bir Betimleme Derleme Makale” Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2018, 3(2): 107-126.

(16) Çoban Ö, Bozkurt S, Kaan A. “Eğitim yöneticisi 21. yy. becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 2019, 27: 1059-1071.